NEWCOMB'UN ABX MODELİ

Newcomb modeli (1953), psikolog Heider’ın (1946) önceki çalışmalarının uzantısıdır.
Heider iki kişi arasında üçüncü bir kişi veya objeye karşı var olabilecek tutarlılık veya tutarsızlık derecesi ile ilgilenmiştir.
Kurama göre iki kişinin birbirlerine veya dış bir objeye karşı beğenme veya beğenmeme tutumu durumunda bazı ilişki kalıpları dengelenecek (iki kişinin birbirlerini beğenmesi ve ayrıca her ikisinin de objeyi beğenmesi durumunda olduğu gibi) bazıları ise dengelenmeyecektir (iki kişinin birbirlerini beğenmesi, ancak biri objeyi beğenirken diğerinin beğenmemesi, vs).
Bunun da ötesinde, dengedurumunda her bir katılımcı değişime karşı koyacak, dengesizlik durumunda ise «bilişsel» dengeyi tekrardan kazanmak için girişimlerde bulunacaktır.

--- «Simetriye zorlama»
--- «İletişim iki veya daha fazla bireyin birbirlerine ve dış çevredeki objelere karşı eşanlı yönelimler oluşturması gibi temel bir işlevi yerine getirir»
---İletişim---Zorlamaya karşı öğrenilmiş bir cevap haline gelmektedir.
---Dengesizlik ve belirsizlik durumlarında isnsanlar daha çok iletişim faaliyeti (enformasyon verme, arama ve değişimi) bulur.
A ve B’nin, X’e karşı yönelimindeki farklılıklar iletişimi teşvik eder. Bu iletişim sonuçta ilişkiler sisteminin «normal durumu» olduğu varsayılan dengeyi kazanma eğilimini gösterir. 

İletişim hangi koşullarda harekete geçer?

a) Kişiler arasında kuvvetli bir çekicilik olduğunda
b) Objenin katılımcılardan en az biri için önemli olduğu durumlarda
c) Obje X’in her iki taraf için ortak bir uygunluğunun olduğu durumlarda

Newcomb bu kuramı birer yabancı olarak başlayıp aynı öğrenci birimlerinde birlikte zaman geçiren öğrenciler arasındaki anlaşmanın gelişme göstermesi üzerine yaptığı araştırma ile sınadı ve değerlendirdi.

Bilişsel Uyumsuzluk : Kararların, seçeneklerin ve yeni enformasyonun birey için tutarsızlık duygusu yaratma potansiyeli mevcuttur. Böyle bir uyumsuzluk psikolojik olarak bireye rahatsızlık verir ve söz konusu bireyi yaptığı seçimi destekleyecek enformasyonu aramak üzere harekete geçireceğini öne sürer. Uygulamada kurama bir örnek, yeni araba sahiplerinin diğer araba reklamlarını okumak yerine kısa bir süre önce aldıkları arabanın reklamlarını okuduklarını gösteren kanıtla sağlanabilir.

İnsanlar var olan durumlarıyla uygunluk gösteren enformasyon kaynaklarına açıktırlar. Kendi davranışlarını destekleyen ve onaylayan enformasyon ararlar.
Seçici algılama kuramlarına ve kitle iletişimi dahil iletişimin olası sonuçlarının var olan düşünce, tutum ve davranış eğilimlerinin kuvvetlendireceği düşüncesine ağırlık kazandırır.

Yine de anlaşmaya varma eğiliminin iletişim tek nedeni ve sonucu olduğunu kabul etme konusunda dikkatli olunmalıdır. Bilişsel farklılıklarda yer alan «belirsizlik» ve «uyumsuzluğu» çözmede birden çok yol vardır. Yeni ilişkiler kurmak veya görüş farklılığına daha fazla onay vermek buna bir örnek teşkil edebilir.
Bireylere veya küçük gruplara ait iç süreçlere ilişkin genellemeleri doğrudan büyük ölçekli durumlara, özellikle toplum düzeyinde olanlara uygulayamayacağımızı hatırlatma önemlidir. Toplumların tek bir kişilik veya küçük gruplarda olduğu gibi aynı anlaşmaya ulaşmaya gereksinimi yoktur; toplumların kalkınma amacıyla çatışma ve çeşitliliğe «gereksinimleri» olduğu söylenebilir.