İLETİŞİMDE SHANNON VE WEAVER MODELİ

Matematiksel formüller içerir Harold Dwight Lasswell tarafından ortaya atılan “Lasswell Modeli” gibi bu modelde pozitivizmin deneyci bilim anlayışından oldukça etkilenmiştir. Shannon’un Bell Telefon Laboratuvarı’nda çalışmasından dolayı, model ve kuramlarını iletişimin bu özel alanına uygulamıştır. 


Temel olarak ele aldığı sorular: Hangi iletişim kanalı en fazla sinyali iletir? İletilen sinyalin ne kadarı ileticiden alıcıya giderken yolda gürültü nedeniyle yok olacaktır? İletişim tek yönlü düz çizgisel bir süreçtir.

Eğitimde iletişim sürecinin işleyişinde Kaynak, öğretmen; Alıcı da öğrencilerdir.Mesaj, ders kitabı, program içeriği ya da öğretmenin yaptığı konuşmalardır.Kanal ise öğretim süreçleri yada süreçte kullanılan öğretim araç-gereçleridir.Öğrenci tepkileri ise Dönüt’ü yanıtmaktadır. Eğitimde iletişim , hedeflenen davranış değişikliğini yaratmak için ihtiyaç duyulan ilişki ağı olarak tanımlanmaktadır. Gürültü, öğretmen-öğrenci etkileşimini olumsuz yönde etkiler. Gürültü sorunun çözülebilmesi için öncelikle nedenlerinin saptanması gerekmektedir. Bilgi kaynağından yola çıkan ileti ile hedefe ulaşan ileti arasındaki farkı yaratan faktörler, gürültü olarak adlandırılmaktadır. Modelde gürültü faktörü iletişim sürecinde önemlidir; çünkü iletişim sürecinin tam ve doğru işlemesi gürültü faktörüne bağlıdır.

Gürültü genelde yapay olarak ortaya çıkan ve insanı rahatsız eden sesler olarak tanımlanırken; teknik olarak gürültü, anarşik ses dalgalarının üst üste gelmesi olarak tanımlanmaktadır. Gürültü, yapılan tespitlere göre insan vücudunda tam 3 türlü tahribat yapmaktadır. Shannon – Weaver’e göre iletişim sürecini engelleyen üç tür gürültü engeli vardır.

*** 1- Fiziksel gürültü: Kanalda yer alan iletişim engelleridir. ***2- Nöro-Fizyolojik gürültü: Gönderici ya da alıcıdaki konuşma, görme veya işitme bozukluklarına bağlı olarak gelişen engellerdir. ***3- Psikolojik gürültü: Kaynak veya alıcıdaki psikolojik engellerdir

ÖRNEK 1: Bir öğretmen sınıfta öğrencilere ders anlatmaktadır ve okulun bahçesinde yürütülen bir inşaat vardır. Dışarıdan gelen inşaat makinelerinin sesi sayesinde öğrenciler ,öğretmenin sesini ve vermeye çalıştığı dersi net bir şekilde duyamadıkları için tam mesajı algılayamamakta ve sınav zamanı istenen başarıyı verememektedirler. Dolayısı ile alınan dönüt iletilmeye çalışılan mesajı tam ve eksiksiz olarak vermemektedir. Bu olay fiziksel gürültüyle engellenen bir iletişim örneği oluşturur

ÖRNEK 2: Yukarıdaki örnekten yola çıkalım.Bu sefer dışarıdaki inşaat gürültüsü yok ama öğrencilerden Ali’nin duyma kaybı var. Sınıf ders için ideal durumda ve öğretmen dersini çok iyi bir şekilde anlatıyor. Ali de çok başarılı ve zeki bir öğrencidir fakat başarısını etkileyen tek bir sebep vardır. O da kulağındaki duyma kaybı. İşte buradaki iletişimi engelleyen durum ise nöro-fizyolojik gürültü örneğini oluştur.

ÖRNEK 3: Bir sınıfta öğrenciler İngilizce dersine girmek için beklerken tam bu sırada bir haber alırlar: “Gelecek olan öğretmen , geçen yıl ki İngilizce öğretmeni ile ayni kişi! ” Zaman ilerler ders başlar. Sınıftaki öğrencilerin bu öğretmen ile yaşanmış kötü anıları vardır. Öğretmen dersi çok güzel vermektedir fakat sınıftaki öğrenciler derse kendilerini verememektedir sebebi ise bu öğretmenin bir önceki sene kendilerine söylediği kötü sözler ve hakaretlerdir. Öğrenciler psikolojik olarak yıkılmışlardır. Ders boyunca kafalarında hep bu kötü anılar vardır. Bu durum da psikolojik gürültüye bir örnek oluşturmaktadır.